Γλοιοβλάστωμα εγκεφάλου ή πολύμορφο γλοιοβλάστωμα

Τι είναι το γλοιοβλάστωμα εγκεφάλου;

Το γλοιοβλάστωμα ή πολύμορφο γλοιοβλάστωμα είναι ένας όγκος του εγκεφάλου  (όγκος στο κεφάλι) και δημιουργείται από τα αστροκύτταρα, τα βοηθητικά κύτταρα του νευρικού ιστού. Ανήκουν στους πρωτοπαθείς όγκους του εγκεφάλου, δεν εμφανίζονται ως μεταστάσεις δηλαδή από άλλα σημεία του σώματος.Το γλοιοβλάστωμα είναι ένας επιθετικός τύπος γλοιώματος 4ου σταδίου (κατηγορία VI κατά WHO). Παρουσιάζει διηθητικό χαρακτήρα, νεκρώσεις και τάση για τοπική διασπορά. Το γλοιοβλάστωμα αναπτύσσεται γρήγορα και δίνει ένα βραχύ ιστορικό εβδομάδων ή λίγων μηνών. Τα συμπτώματα σχετίζονται με την αυξημένη ενδοκράνια πίεση λόγω μεγέθυνσης του όγκου και του συνοδού οιδήματος και με τις εστιακές διαταραχές που σχετίζονται με την εντόπιση του. Το γλοιοβλάστωμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά είναι πιο συχνό σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Σε ποια ηλικία εμφανίζεται το γλοιοβλάστωμα;

Το γλοιοβλάστωμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά είναι πιο συχνό σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Τι συμπτώματα εμφανίζει το γλοιοβλάστωμα;

Το γλοιοβλάστωμα παρουσιάζει σημεία και συμπτώματα που σχετίζονται με την αύξηση της πίεσης μέσα στο κεφάλι (πονοκέφαλος, ναυτία, έμετοι) ή τον ερεθισμό συγκεκριμένων περιοχών ανάλογα με την εντόπισή του (επιληπτικές κρίσεις εστιακές ή γενικευμένες, κινητικές και αισθητικές διαταραχές).

Η βασική συμπτωματολογία περιλαμβάνει τα εξής:

• Πονοκέφαλο: Μπορεί να προϋπάρχει πονοκέφαλος και να αλλάζει χαρακτήρα ή να είναι εντελώς καινούριο σύμπτωμα
• Έμετο ή ναυτία που δεν μπορεί να εξηγηθεί
• Διαταραχές στην όραση
• Αδυναμία στα άνω άκρα (χέρια)
• Αδυναμία στα κάτω άκρα (πόδια)
• Διαταραχές στη βάδιση
• Μούδιασμα
• Αστάθεια
• Ζάλη ή ιλίγγους
• Διαταραχές στην ομιλία
• Προβλήματα στην ακοή
• Διαταραχές στη μνήμη
• Αλλαγή προσωπικότητας
• Αλλαγές στη συμπεριφορά
• Σύγχυση όσον αφορά θέματα της καθημερινότητας
• Κρίσεις επιληψίας

Κλείστε ραντεβού με τον γιατρό σας αν παρουσιάζετε ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα, για την απαραίτητη διάγνωση και τον σχεδιασμό του κατάλληλου πλάνου θεραπείας.

Συμπτώματα ανάλογα με τη θέση που έχει το γλοιοβλάστωμα στον εγκέφαλο

Ο εγκέφαλος αποτελεί ένα όργανο το οποίο διαθέτει απόλυτη εξειδίκευση. Αυτό σημαίνει πως κάθε περιοχή επιτελεί συγκεκριμένες λειτουργίες. Συνεπώς, τα συμπτώματα των όγκων ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή εντοπισμού εντός του εγκεφάλου.

Κάθε μία από τις περιοχές μέσα στον εγκέφαλο είναι επιφορτισμένη με συγκεκριμένη λειτουργία και ρόλο. Κατά συνέπεια, η θέση ενός γλοιώματος και οποιουδήποτε όγκου στον εγκέφαλο θα καθορίσει τη συμπτωματολογία του.

Με αυτό το δεδομένο, λοιπόν, η συμπτωματολογία για κάθε θέση εντοπισμού ενός όγκου καθορίζεται ως εξής:

• Γλοιοβλάστωμα στο μπροστινό μέρος του εγκεφάλου: Το πρόσθιο (μπροστινό) μέρος του εγκεφάλου είναι το σημείο όπου βρίσκονται οι μετωπιαίοι, οι οποίοι επηρεάζουν την κίνηση και τη σκέψη. Ένας όγκος, λοιπόν, στην περιοχή αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε διαταραχές στη βάδιση και τη στάση, καθώς και αλλαγή στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα του ασθενή. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί έλλειψη ενδιαφέροντος αλλά και προσοχής.
• Γλοιοβλάστωμα στο μεσαίο μέρος του εγκεφάλου: Στο μεσαίο μέρος του εγκεφάλου βρίσκουμε τους βρεγματικούς λοβούς, οι οποίοι παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία της επεξεργασίας των πληροφοριών που λαμβάνονται από τα αισθητήρια όργανα. Τα αισθητηριακά προβλήματα, λοιπόν, συνθέτουν τη συμπτωματολογία ενός γλοιοβλαστώματος στο μεσαίο μέρος του εγκεφάλου.
• Γλοιοβλάστωμα στο πίσω μέρος του εγκεφάλου: Στο οπίσθιο (πίσω) μέρος του εγκεφάλου βρίσκονται οι ινιακοί λοβοί, οι οποίοι έχουν την ευθύνη της αίσθησης της όρασης, οπότε στην περίπτωση αυτή αναμένουμε, όπως είναι φυσικό, διαταραχές στην όραση.
• Γλοιοβλάστωμα στο κάτω μέρος του εγκεφάλου: Στο κάτω μέρος του εγκεφάλου συναντάμε τους κροταφικούς λοβούς, οι οποίοι παίζουν πολύ βασικό ρόλο στην αίσθηση τόσο της όσφρησης όσο και της γεύσης, καθώς και στη μνήμη. Οι διαταραχές στην όσφρηση, τη γεύση και τη μνήμη, συνεπώς, είναι αναμενόμενες όταν ο όγκος εντοπίζεται σε αυτό το σημείο. 
• Γλοιοβλάστωμα στο πίσω κάτω μέρος του εγκεφάλου: Στο οπίσθιο (πίσω) κάτω μέρος του εγκεφάλου υπάρχει η παρεγκεφαλίδα, χάρη στην οποία συντονίζονται οι κινήσεις και εξασφαλίζεται η ισορροπία μας. Ενδεχόμενος όγκος στην περιοχή αυτή, δημιουργεί αφενός προβλήματα στον συντονισμό των κινήσεών μας, καθώς και διαταραχές στην ισορροπία και τη βάδιση συνολικά.

Διάγνωση του γλοιοβλαστώματος;

Η διάγνωση για ένα γλοιοβλάστωμα εγκεφάλου, όταν υπάρχουν συμπτώματα που συνδέονται με τον συγκεκριμένο όγκο, μπορεί να τεθεί με βάση μια σειρά από εξετάσεις, τις οποίες διενεργεί ο νευροχειρουργός. Οι απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις είναι οι εξής:

• Νευρολογική εξέταση: Με την εξέταση αυτή δεν μπορούμε να διαγνώσουμε με σιγουριά τον όγκο, αλλά μπορούμε να διακρίνουμε το σημείο στο οποίο υπάρχει πρόβλημα και, με τη βοήθειά της, να αποφασίσουμε ποιες θα είναι οι περαιτέρω βοηθητικές εξετάσεις για τον ακριβή καθορισμό της βλάβης. Εξετάζεται τόσο η ακοή και η όραση όσο και ο συντονισμός στις κινήσεις και η ισορροπία. Επιπλέον, εξετάζεται η αισθητικότητα, η δύναμη, τα αντανακλαστικά, καθώς και το πώς εκφέρεται ο λόγος από τον ασθενή.
  
• Υπολογιστική αξονική τομογραφία εγκεφάλου: Μέσω της χρήσης ακτίνων Χ, η συγκεκριμένη εξέταση, η οποία είναι ταχεία και ιδιαιτέρως δημοφιλής στη διάγνωση των όγκων, μας βοηθά να δημιουργήσουμε εικόνες. Χάρη στις εικόνες αυτές, είμαστε σε θέση να σχεδιάσουμε τα επόμενα βήματα της διάγνωσης, αποφασίζοντας τις κατάλληλες εξετάσεις.
• Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου: Μέσω ισχυρών μαγνητικών πεδίων, με απουσία επικίνδυνης ακτινοβολίας, μπορούμε να δημιουργήσουμε εξαιρετικές εικόνες από το εσωτερικό του σώματος και ειδικά από το εγκεφαλικό παρέγχυμα. Συχνά, εγχύεται και σκιαγραφική ουσία, προκειμένου να διαφοροποιηθεί καλύτερα ο φυσιολογικός από τον παθολογικό ιστό και να εντοπιστούν και οι παραμικρές εξεργασίες.
  Μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου σε 3 επίπεδα. Μέσω της σκιαγραφικής ουσίας περιφερικά, έχουμε τη διαπίστωση ενός όγκου του εγκεφάλου.
• Λειτουργική μαγνητική τομογραφία: Με τη βοήθειά της μπορούν να εντοπιστούν μέσα στον εγκέφαλο τα κέντρα του λόγου, της κίνησης καθώς και διαφόρων λειτουργιών, εξασφαλίζοντας τον σχεδιασμό της ασφαλέστερης αντιμετώπισης του όγκου.
• Μια άλλη βοηθητική εξέταση είναι η μαγνητική φασματοσκοπία. Με αυτήν γίνεται εντόπιση συγκεκριμένων χημικών στοιχείων εντός του εγκεφάλου. Ανάλογα με την ποσότητα και την αναλογία αυτών των στοιχείων μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα για το είδος του όγκου εγκεφάλου και για το βαθμό κακοήθειας του.
• Μαγνητική τομογραφία διάχυσης: Μας βοηθά στη μέτρηση της ποσότητας της κυκλοφορίας του αίματος σε διάφορες περιοχές του εγκεφάλου. Το πόσο ενεργός είναι ένας όγκος του  εγκεφάλου μπορεί να διαπιστωθεί από την ποσότητα του αίματος που θα μετρήσουμε
  
• Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET-CT scan): Μπορούμε να ανιχνεύσουμε κάποιους όγκους εγκεφάλου, χρησιμοποιώντας ένα συγκεκριμένο ραδιοφάρμακο, η χορήγηση του οποίου γίνεται μέσω της φλέβας. Το ραδιοφάρμακο αυτό θα επικαθίσει στα σημεία όπου σημειώνεται πιο μεγάλη μεταβολική δραστηριότητα, όπως εκεί που έχουμε έναν κακοήθη όγκο, με αποτέλεσμα την καλύτερη ανάδειξη της περιοχής όπου υπάρχει πρόβλημα.

Έχει θεραπεία ένα γλοιοβλάστωμα εγκεφάλου;

Η θεραπεία για ένα γλοιοβλάστωμα εγκεφάλου συμβάλλει περισσότερο στην επιβράδυνση της νόσου και τη μείωση των διαφόρων συμπτωμάτων, αλλά όχι στην πλήρη ίαση του όγκου η οποία είναι, δυστυχώς, σπάνια ακόμα και έπειτα από τη διενέργεια μιας ριζικής χειρουργικής επέμβασης. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως, όταν μια χειρουργική εξαίρεση ακολουθείται από ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία, οι πιθανότητες για υποτροπή είναι σαφώς μειωμένες.

Η επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής προσέγγισης αποφασίζεται βάσει του σταδίου στο οποίο διαγιγνώσκεται (αρχικό ή τελευταίο στάδιο), του  μεγέθους και της θέσης του όγκου. Μερικοί ακόμη παράγοντες οι οποίοι λαμβάνονται υπόψη είναι η ηλικία και η συνολική κατάσταση της υγείας του ασθενή, καθώς και οι προτιμήσεις του όσον αφορά τη μέθοδο αντιμετώπισης του όγκου. 

Χειρουργική 

Χειρουργική αντιμετώπιση του γλοιοβλαστώματος μπορεί να σημαίνει είτε χειρουργική εξαίρεση του όγκου είτε ανοιχτή ή στερεοτακτική βιοψία.

Χειρουργική εξαίρεση γλοιοβλαστώματος

Η συγκεκριμένη θεραπεία αποτελεί την προτιμώμενη επιλογή για την πλειονότητα των γλοιωμάτων. Οι μέχρι τώρα έρευνες έχουν δείξει ότι όσο πιο εκτεταμένη είναι η αφαίρεση του όγκου, τόσο καλύτερη θα είναι και η πρόγνωση και, κατ΄επέκταση, η επιβίωση του ασθενή. Ωστόσο, έχουμε περιορισμό του στόχου αυτού εξαιτίας του κινδύνου να εμφανιστούν νευρολογικές επιπλοκές. Εάν μια επιθετική εκτομή ενέχει τον κίνδυνο πρόκλησης μετεγχειρητικών νευρολογικών ελλειμμάτων, τότε προτιμάται μια ασφαλέστερη προσέγγιση που διαφυλάσσει τους υγιείς γειτονικούς ιστούς.

Σε αυτή την προσπάθεια, η συμβολή της νευροπλοήγησης σε συνδυασμό με σύγχρονες απεικονιστικές τεχνικές (λειτουργική μαγνητική τομογραφία fMRI, τρακτογραφία κ.λπ.). Επιπλέον, σημαντική βοήθεια προσφέρει η διεγχειρητική νευροπαρακολούθηση, ενώ εξαιρετικά χρήσιμες είναι οι ειδικές χρωστικές ουσίες (5-ALA) συνδυαστικά με ειδικά φίλτρα μοντέρνων μικροσκοπίων με τη βοήθεια των οποίων μπορεί να διακριθεί ένας νεοπλασματικός από έναν υγιή ιστό.

Η αφαίρεση ενός γλοιοβλαστώματος απαιτεί, στις περισσότερες περιπτώσεις, το άνοιγμα του κρανίου σε κάποιο σημείο. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται κρανιοτομία. Στην αρχική φάση, γίνεται μία τομή (1) και έχουμε αναδίπλωση και μετακίνηση του δέρματος μαζί με τους μαλακούς, ώστε να αποκαλυφθεί το οστό (2). Στη συνέχεια, γίνεται αφαίρεση ενός τμήματος του οστού, προκειμένου να δημιουργηθεί πρόσβαση στον εγκέφαλο (3). Ακολουθεί ο εντοπισμός και η προετοιμασία του όγκου με τη χρήση ενός εξειδικευμένου χειρουργικού μικροσκοπίου τελευταίας τεχνολογίας. Για την πλήρη και ασφαλή αφαίρεσή του χρησιμοποιούνται και ορισμένα άλλα ειδικά χειρουργικά εργαλεία. Μόλις ολοκληρωθεί η εξαίρεση του γλοιοβλαστώματος, η μήνιγγα (η μεμβράνη που περιβάλλει τον εγκέφαλο) συγκλείνεται, το αφαιρεθέν οστό επανατοποθετείται και, τέλος, γίνεται η συρραφή του δέρματος.

Κρανιοτομία: Διάνοιξη του δέρματος και αναδίπλωση (1), εξαίρεση τμήματος από το οστό, που στο τέλος του χειρουργείου θα επανατοποθετηθεί (2), διάνοιξη της μήνιγγας, της μεμβράνης δηλαδή η οποία καλύπτει τον εγκέφαλο και αφαίρεση του γλοιοβλαστώματος (3).

Βιοψία ανοιχτή ή στερεοτακτική γλοιοβλαστώματος

Σε περιπτώσεις όπου η εκτεταμένη χειρουργική αφαίρεση δεν είναι εφικτή, εξαιτίας της θέσης του όγκου σε περιοχές του εγκεφάλου με ιδιαίτερη νευρολογική ευαισθησία, εφαρμόζεται η διαδικασία της βιοψίας. Μέσω αυτής λαμβάνεται δείγμα ιστού, προκειμένου να διασφαλιστεί μια ακριβής διάγνωση και, εφόσον είναι εφικτό, να πραγματοποιηθεί η μοριακή τυποποίηση του γλοιοβλαστώματος.

Η βιοψία μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με την τεχνική της στερεοταξίας (η οποία μπορεί να γίνει με την κλασική τεχνική ή με τη χρήση νευροπλοήγησης) είτε με την ανοιχτή μέθοδο. Η ανοιχτή βιοψία επιτρέπει τη λήψη μεγαλύτερης ποσότητας ιστού, γεγονός που συμβάλλει στην πιο ασφαλή διάγνωση και στη διασφάλιση της μοριακής τυποποίησης του όγκου.

Στερεοτακτική βιοψία: Με τη βοήθεια εξειδικευμένων εργαλείων γίνεται πολύ ακριβής εντόπιση του γλοιώματος και λήψη βιοψίας με τη βοήθεια βελόνης σχεδόν ατραυματικά

Ακτινοθεραπεία ή/και χημειοθεραπεία για γλοιοβλάστωμα

Μετά τη χειρουργική επέμβαση για το γλοιοβλάστωμα, οι βασικές επιλογές θεραπείας που έχουμε είναι η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία. Η επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής προσέγγισης γίνεται πάντα λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως είναι η ηλικία του ασθενή, η γενική του κατάσταση της υγείας του, όπως αυτή αξιολογείται μέσω του δείκτη Karnofsky (Karnofsky score), και η παρουσία συγκεκριμένων μοριακών δεικτών. Ένας από τους σημαντικότερους μοριακούς δείκτες που συνυπολογίζονται είναι η υπερμεθυλίωση του υποκινητή του γονιδίου MGMT.

Παράλληλη χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία

Για ασθενείς ηλικίας 70 ετών και κάτω, η προτεινόμενη θεραπεία περιλαμβάνει τη συνδυασμένη χορήγηση ακτινοθεραπείας και χημειοθεραπείας για διάστημα 6 εβδομάδων, πέντε ημέρες την εβδομάδα. Μετά την ολοκλήρωση αυτού του σταδίου, ακολουθεί μια διακοπή 4 εβδομάδων και, στη συνέχεια, η χημειοθεραπεία συνεχίζεται με μηνιαίους κύκλους διάρκειας περίπου ενός μήνα, για άλλους έξι κύκλους τουλάχιστον. Η φαρμακευτική αγωγή που χρησιμοποιείται είναι η από του στόματος λήψη τεμοζολομίδης. Η ίδια θεραπευτική προσέγγιση συστήνεται και σε ασθενείς από 70 και πάνω, εφόσον βρίσκονται σε καλή γενική κατάσταση και παρουσιάζουν υπερμεθυλίωση του υποκινητή του γονιδίου MGMT.

Ακτινοθεραπεία

Η ακτινοθεραπεία κρίνεται κατάλληλη για ασθενείς από 70 ετών και πάνω, κατά κύριο λόγο, των οποίων η συνολική κατάσταση της υγείας δεν είναι πολύ καλή και χωρίς υπερμεθυλίωση του υποκινητή του γονιδίου MGMT. Στους ασθενείς αυτούς έχουμε χορήγηση κλασματοποιημένης ακτινοθεραπείας.

Χημειοθεραπεία

Η χημειοθεραπεία προτιμάται για ασθενείς από 70 και πάνω, οι οποίοι δεν κρίνονται κατάλληλοι για παράλληλη ακτινοβολία και χημειοθεραπεία με υπερμεθυλίωση του υποκινητή του γονιδίου MGMT.

Συμπτωματική θεραπεία για γλοιοβλάστωμα

Εκτός των θεραπειών που στοχεύουν στον έλεγχο της εξέλιξης της νόσου, ο θεράπων ιατρός ίσως κρίνει απαραίτητη τη χορήγηση επιπλέον αγωγής για την ανακούφιση του ασθενή από τη δυσάρεστη συμπτωματολογία του γλοιοβλαστώματος. Οι δύο επιλογές που υπάρχουν είναι οι εξής:

• Αντιεπιληπτική αγωγή: Συνιστάται κυρίως για ασθενείς που εμφανίζουν κρίσεις επιληψίας, ενώ η χορήγησή της για λόγους προφύλαξης παραμένει θέμα επιστημονικής συζήτησης. Υπάρχουν διάφοροι τύποι αντιεπιληπτικών φαρμάκων, με προτίμηση σε εκείνα τα οποία δεν αλληλεπιδρούν με τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη χημειοθεραπεία. Τέτοια φάρμακα είναι η λεβετιρακετάμη, η λαμοτριγίνη, η τοπιραμάτη και η πρεγκαμπαλίνη. Η χημειοθεραπευτική ουσία τεμοζολομίδη φαίνεται να μπορεί να συγχορηγηθεί με οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα αντιεπιληπτικά σκευάσματα.
• Αγωγή με κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη): Βοηθά στην ανακούφιση του ασθενή, μειώνοντας το πρήξιμο που σχηματίζεται γύρω από το γλοιοβλάστωμα και περιορίζοντας, με τον τρόπο αυτόν, τόσο τη συμπτωματολογία που προκαλεί άμεσα ο όγκος όσο και αυτής που οφείλεται στην αυξημένη ενδοκράνια πίεση. Ωστόσο, η χρήση κορτιζόνης για μεγάλο χρονικό διάστημα συνδέεται με πολλές ανεπιθύμητες καταστάσεις, όπως είναι η αύξηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, η αυξημένη ευαισθησία σε λοιμώξεις, η οστεοπόρωση, οι μυοπάθειες και η εμφάνιση πρησμένου και στρογγυλού προσώπου (πανσεληνοειδές προσωπείο).

Προγνωστικοί δείκτες

Τα τελευταία χρόνια, εκτός από τα ιστολογικά χαρακτηριστικά, έχουν προστεθεί και ορισμένοι μοριακοί καρκινικοί δείκτες, οι οποίοι συμβάλλουν στην εκτίμηση της εξέλιξης του όγκου και της ανταπόκρισης του ασθενή σε συγκεκριμένες θεραπείες. Οι δείκτες αυτοί είναι οι εξής:

• Μετάλλαξη των γονιδίων IDH1/IDH2: Αυτά τα γονίδια κωδικοποιούν ένζυμα απαραίτητα για τη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων και παρέχουν προστασία έναντι της καρκινογένεσης. Μεταλλάξεις σε αυτά ανιχνεύονται σε μεγάλο ποσοστό γλοιωμάτων χαμηλού βαθμού κακοήθειας (βαθμού 2) καθώς και σε ορισμένα υψηλού βαθμού (βαθμού 3 και βαθμού 4). Σε γενικές γραμμές, η παρουσία αυτών των μεταλλάξεων συνδέεται με καλύτερη πρόγνωση και αυξημένη ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία.
• Υπερμεθυλίωση του γονιδίου MGMT: Το γονίδιο αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στην επιδιόρθωση βλαβών του DNA στα κύτταρα. Όταν υφίσταται υπερμεθυλίωση, η λειτουργία του αναστέλλεται, καθιστώντας τα κύτταρα ανίκανα να διορθώσουν το γενετικό τους υλικό. Η παρουσία αυτού του μοριακού δείκτη συνεπάγεται μειωμένη ικανότητα του όγκου να αποκαταστήσει τις βλάβες οι οποίες προκαλούνται εξαιτίας ορισμένων χημειοθεραπευτικών φαρμάκων, ιδιαίτερα του αλκυλιωτικού παράγοντα τεμοζολομίδη. Αυτό καθιστά τον όγκο πιο ευάλωτο στη θεραπεία και υπάρχει συσχέτιση με πιο καλή πρόγνωση για τους ασθενείς με αυτά τα γλοιώματα.

Συχνές ερωτήσεις για το γλοιοβλάστωμα

Ποια είναι η αιτία του γλοιοβλαστώματος; Είναι το γλοιοβλάστωμα κληρονομικό;

Όπως και για τους περισσότερους πρωτοπαθείς όγκους του εγκεφάλου, η αιτία δημιουργίας του γλοιοβλαστώματος είναι άγνωστη. Παρά το γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε τα αίτια που το προκαλούν, είμαστε σε θέση να μιλάμε, βάσει των μέχρι τώρα δεδομένων, για κάποιους παράγοντες κινδύνου οι οποίοι αυξάνουν τις πιθανότητες να εμφανιστεί. Αυτοί είναι οι εξής:

• Η ηλικία: Με την αύξηση της ηλικίας αυξάνεται και η πιθανότητα εμφάνισης ενός γλοιοβλαστώματος εγκεφάλου. 
• Η κληρονομικότητα: Ορισμένα γονίδια που κληρονομούνται φαίνεται ότι μπορεί να συσχετίζονται ως έναν βαθμό με τα γλοιοβλαστώματα. Ωστόσο, η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στις γονιδιακές αυτές παραλλαγές και στους όγκους του εγκεφάλου δεν έχει επιβεβαιωθεί με ακρίβεια και οι μελέτες συνεχίζονται.   
• Η έκθεση σε συγκεκριμένη ακτινοβολία: Σε περίπτωση έκθεσης σε είδη ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας, ο κίνδυνος να εμφανιστεί κάποιος εγκεφαλικός όγκος φαίνεται να είναι αυξημένος. Η ακτινοθεραπεία για τον καρκίνο και η έκθεση στην ακτινοβολία που συνδέεται με μια έκρηξη βόμβας είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα ιονισμένης ακτινοβολίας. Βάσει των μέχρι τώρα δεδομένων, ο κίνδυνος εμφάνισης ενός γλοιοβλαστώματος δεν φαίνεται να αυξάνεται εξαιτίας της ακτινοβολία η οποία συνδέεται με τον φούρνο μικροκυμάτων, τα κινητά τηλέφωνα ή τις γραμμές του ηλεκτρικού ρεύματος.

Τι βαθμό κακοήθειας έχει το γλοιοβλάστωμα;

Το γλοιοβλάστωμα είναι 4ου (IV) βαθμού κακοήθειας. Πρόκειται για τον υψηλότερο βαθμό κακοήθειας από τους τέσσερις βαθμούς στους οποίους χωρίζεται το γλοίωμα.

Πώς επιβεβαιώνεται η διάγνωση του γλοιοβλαστώματος;

Η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου αποτελεί την εξέταση εκλογής σε περίπτωση υποψίας γλοιοβλαστώματος και γενικότερα ενός όγκου εγκεφάλου. Με τη βοήθειά της επιτυγχάνεται η ακριβής εντόπιση του γλοιοβλαστώματος καθώς και η σχέση του με τους παρακείμενους ιστούς. Αυτές οι πληροφορίες είναι μέγιστης σημασίας για την περαιτέρω αντιμετώπιση. Η τελική και σίγουρη διάγνωση μπαίνει, όμως, μόνο με την παθολογοανατομική εξέταση μέρος του γλοιοβλαστώματος που λαμβάνει ο νευροχειρουργός κατά την επέμβαση, είτε ανοιχτή είτε δια βιοψίας. Εξετάζονται, επίσης, και κάποιοι μοριακοί δείκτες, οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία και τον καθορισμό της πρόγνωσης.

Τι είναι οι μοριακοί δείκτες και ποιος ο ρόλος τους στην πορεία του γλοιοβλαστώματος;

Τα τελευταία χρόνια προστέθηκαν στα προϋπάρχοντα ιστολογικά χαρακτηριστικά και μοριακοί καρκινικοί δείκτες. Με τη βοήθεια τους είναι δυνατόν να προβλεφθεί μια πιθανή καλύτερη εξέλιξη του γλοιοβλαστώματος ή καλύτερη ανταπόκριση σε συγκεκριμένες θεραπείες:

• Μετάλλαξη του γονιδίου IDH1/IDH2. Αποτελούν σε γενικές γραμμές καλύτερο προγνωστικό δείκτη και φανερώνουν καλύτερη ανταπόκριση στη χημειοθεραπεία.
• Υπερμεθυλίωση του MGMT γονιδίου. Η παρουσία αυτού του δείκτη σημαίνει ότι ο όγκος δεν μπορεί να διορθώσει τις βλάβες που προκαλούνται από κάποια χημειοθεραπευτικά φάρμακα και συγκεκριμένα από τον αλκυλιωτικό παράγοντα τεμοζολομίδη. Η μεγάλη ευαισθησία του όγκου σε αυτό το χημειοθεραπευτικό φάρμακο σημαίνει και καλύτερη πρόγνωση για αυτά τα γλοιώματα.

Πότε θεωρείται ένα γλοιοβλάστωμα ανεγχείρητο;

Στη θεωρία, όλα τα γλοιοβλαστώματα μπορούν να χειρουργηθούν. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η μερική μόνο εξαίρεση του γλοιοβλαστώματος δεν βοηθάει σημαντικά στην πρόγνωση σε σύγκριση με την ολική εξαίρεση. Στις περιπτώσεις που το γλοιοβλάστωμα αναπτύσσεται σε ευαίσθητες περιοχές του εγκεφάλου είναι συχνά αδύνατη η ολική εξαίρεση χωρίς τον κίνδυνο σημαντικής μετεγχειρητική παράλυσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χαρακτηριστεί ο όγκος ως ανεγχείρητος. Μπορεί να διενεργηθεί μόνο λήψη βιοψίας για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και τον καθορισμό της πρόσθετης θεραπείας. Σε περιπτώσεις όμως μεγάλων όγκων με αύξηση της ενδοκράνιας πίεσης προτιμάται συχνά και η μερική έστω εξαίρεση του γλοιοβλαστώματος για την αντιμετώπισή της.

Ο νευροχειρουργός Dr. Δημήτριος Ζευγαρίδης βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας ενημερώσει πλήρως σχετικά με το τι είναι το γλοιοβλάστωμα και ποιοι είναι οι τρόποι αντιμετώπισης του . Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον γιατρό τηλεφωνικά και κλείστε ραντεβού στο ιατρείο του.