Όγκοι σπονδυλικής στήλης και νωτιαίου μυελού

Ο προχωρημένος καρκίνος πολύ συχνά κάνει μετάσταση στα οστά και ιδιαίτερα στη σπονδυλική στήλη. Ωστόσο, ένας όγκος της σπονδυλικής στήλης δεν είναι πάντοτε κακοήθης, δηλαδή καρκίνος. 

Ταξινόμηση των όγκων της σπονδυλικής στήλης

Οι όγκοι (νεοπλάσματα) στη σπονδυλική στήλη διακρίνονται σε καλοήθεις και κακοήθεις, αλλά και σε πρωτογενείς και δευτερογενείς. Το νευρίνωμα σπονδυλικής στήλης αποτελεί έναν από τους πολύ συχνούς καλοήθεις όγκους, όπως και το μηνιγγίωμα σπονδυλικής στήλης, ενώ το αστροκύτωμα είναι ένας όγκος χαμηλής κακοήθειας.

Από τη μία μεριά, οι πρωτοπαθείς όγκοι στη σπονδυλική στήλη, όπως το επενδύμωμα (το πιο συχνό γλοίωμα του κατώτερου νωτιαίου μυελού, του τελικού νηματίου και του κώνου), αναπτύσσονται απευθείας στους ιστούς της όπως στους σπονδύλους, στον νωτιαίο μυελό ή στις μήνιγγες. Αυτοί οι όγκοι μπορεί να είναι είτε καλοήθεις, που σημαίνει ότι δεν εξαπλώνονται σε άλλα μέρη του σώματος, είτε κακοήθεις, έχουν δηλαδή την ικανότητα να διηθούν τους γύρω ιστούς και να αναπτύσσονται επιθετικά, να γίνουν καρκίνος.

Οι δευτεροπαθείς όγκοι της σπονδυλικής στήλης, από την άλλη μεριά, δεν ξεκινούν από αυτήν, αλλά προέρχονται από καρκίνους που έχουν αναπτυχθεί σε άλλα όργανα και έχουν εξαπλωθεί μέσω μεταστάσεων. Αυτοί οι όγκοι είναι πάντα κακοήθεις και προέρχονται συχνότερα από τύπους καρκίνου όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος του προστάτη ή ο καρκίνος των νεφρών και μπορεί να προκαλέσουν μια σειρά από σοβαρά συμπτώματα στους ασθενείς.

Η διάκριση μεταξύ πρωτοπαθών και δευτεροπαθών όγκων είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς αυτή είναι που θα καθορίσει τη θεραπευτική προσέγγιση που θα επιλεγεί για κάθε ασθενή καθώς και την πρόγνωσή του.

Συμπτώματα

Μερικά από τα συμπτώματα των όγκων στη σπονδυλική στήλη, τα οποία εξαρτώνται κυρίως από το ακριβές σημείο που εντοπίζονται και τον ρυθμό ανάπτυξής τους και μπορεί να εμφανιστούν εντελώς ξαφνικά ή σταδιακά, είναι τα εξής:

• ο πόνος στην πλάτη
• ο πόνος στη μέση
• ο πόνος στον αυχένα
• η αντανάκλαση του πόνου από οποιοδήποτε σημείο της
• σπονδυλικής στήλης στα χέρια ή τα πόδια
• το μούδιασμα, η αδυναμία ή και παράλυση στα χέρια
• το μούδιασμα, η αδυναμία ή και παράλυση στα πόδια
• οι διαταραχές κατά την ούρηση
• οι διαταραχές στο περπάτημα
• η απώλεια της όρεξης
• η γρήγορη κούραση

Τι είναι οι ενδοσκληρίδιοι, ενδομυελικοί όγκοι της σπονδυλικής στήλης (όγκοι νωτιαίου μυελού);

Όπως υπονοείται και από την ονομασία, με τους ενδοσκληρίδιους, ενδομυελικούς όγκους της σπονδυλικής στήλης αναφερόμαστε σε όγκους ή εξεργασίες, οι οποίες βρίσκονται εντός της σκληράς μήνιγγας (της μεμβράνης η οποία περιβάλλει τον νωτιαίο μυελό και τις από αυτόν εξερχόμενες ρίζες) και εντός του νωτιαίου μυελού. Αποτελούν περίπου το 5% των όγκων της σπονδυλικής στήλης. Παρουσιάζουν ποικιλία ως προς τον βαθμό κακοήθειας. Τυπικά παραδείγματα είναι το αστροκύτωμα και το επενδύμωμα. Άλλοι λιγότερο συνήθεις όγκοι είναι το υποεπενδύμωμα, το λίπωμα, το δερμοειδές, το επιδερμοειδές, το τεράτωμα καθώς και οι μεταστάσεις.

Ποια είναι τα συμπτώματα των ενδοσκληρίδιων, ενδομυελικών όγκων της σπονδυλικής στήλης (όγκων νωτιαίου μυελού);

Κύριο σύμπτωμα στην περίπτωση συγκεκριμένα των ενδοσκληρίδιων, ενδομυελικών όγκων της σπονδυλικής στήλης είναι ο πόνος στον αυχένα, στη ράχη ή στη μέση ανάλογα με την εντόπιση.

Παρατηρούνται επίσης:

• Αισθητικές διαταραχές όπως δυσαισθησίες (δυσάρεστο αίσθημα, καυσαλγία), αίσθημα βάρους, υπαισθησία. Μπορεί να υπάρχουν για μεγάλο χρονικό διάστημα (4-6 χρόνια), λόγω του διηθητικού χαρακτήρα των όγκων αυτών στις βαθιά ευρισκόμενες δέσμες του νωτιαίου μυελού σε αντίθεση με τους εξωμυελικούς όγκους.
• Κινητικές διαταραχές με αδυναμία χεριών ή ποδιών (σε αυτήν την περίπτωση μικρή πιθανότητα βελτίωσης), ακαμψία, αύξηση τενόντιων αντανακλαστικών, κλώνος, σπαστικότητα.
• Σε αυχενικούς όγκους μπορεί να παρατηρηθεί νυσταγμός, ίλιγγος, ναυτία, έμετοι, ινιακός πονοκέφαλος, επίμονος βήχας, μηνιγγισμός, δυσφαγία.
• Στο σύνδρομο Horner σημειώνεται μειωμένο μέγεθος κόρης, βλεφαρόπτωση και μειωμένη εφίδρωση στην προσβεβλημένη πλευρά του προσώπου, σε διακοπή δεσμών στο επίπεδο Θ1.
• Σύνδρομο μυελικού κώνου ή/και ιππουρίδας με περιπρωκτικό πόνο, ορθοκυστικές διαταραχές, διαταραχές κύστης (σπάνια παρατηρείται βελτίωση).

Διάγνωση

Η διάγνωση των ενδοσκληρίδιων, ενδομυελικών όγκων της σπονδυλικής στήλης (όγκων νωτιαίου μυελού) γίνεται με μαγνητική τομογραφία. Τα αστροκυττώματα ξεχωρίζουν από τα επενδυμώματα, τα οποία παρουσιάζουν κεντρική ανάπτυξη όχι τόσο διηθητική, με σαφή όρια και αιμορραγίες (σπάνιες στο αστροκύτωμα). Παρόλα αυτά, η τελική προεγχειρητική διάκριση τους είναι πολλές φορές αδύνατη.

Θεραπεία

Τα ακριβή βήματα για τη θεραπεία ενός όγκου στη σπονδυλική στήλη εξαρτώνται ανά περίπτωση ασθενή και διαμορφώνονται με βάση διάφορους παράγοντες για τους οποίους ο γιατρός θα συζητήσει με κάθε ασθενή ξεχωριστά. Η κατηγορία στην οποία υπάγεται κάθε όγκος, αν είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής και καλοήθης ή κακοήθης (καρκίνος), είναι ο βασικός παράγοντας. Ακόμα, η συνολική κατάσταση της υγείας του εκάστοτε ασθενή και το αν υπάρχουν άλλα προβλήματα, καθώς και το προσδόκιμο ζωής του είναι παράγοντες οι οποίοι λαμβάνονται πάντα υπόψη από τον θεράποντα ιατρό, πριν σχεδιάσει το εξατομικευμένο πλάνο αντιμετώπισης του όγκου για κάθε ασθενή.

Ποια είναι η θεραπεία των ενδοσκληρίδιων, ενδομυελικών όγκων της σπονδυλικής στήλης (όγκων νωτιαίου μυελού);

Η θεραπεία αυτών των όγκων είναι κυρίως χειρουργική και είναι σκόπιμο να τεθεί η ένδειξη πριν την εγκατάσταση νευρολογικού ελλείμματος.

Ποια είναι τα χειρουργικά βήματα για την εξαίρεση των ενδοσκληρίδιων, ενδομυελικών όγκων της σπονδυλικής στήλης (όγκων νωτιαίου μυελού);

Η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία και υπό συνεχή διεγχειρητικό νευροφυσιολογικό έλεγχο. Η θέση του ασθενή είναι πρηνής (μπρούμυτα). Δίνονται υψηλές δόσεις κορτιζόνης και προφυλακτική αντιβίωση. Επιδιώκεται η οστεοπλαστική πεταλοτομία (εξαίρεση ολόκληρων (en block) των πετάλων πάνω από τον όγκο και επανατοποθέτησή τους στο τέλος της επέμβασης). Αυτό μπορεί να μειώσει τις μετεγχειρητικές επιπλοκές και την αστάθεια. 

Κατόπιν, γίνεται διάνοιξη σκληράς μήνιγγας και στήριξη αυτής με ειδικά ράμματα και, έπειτα, διάνοιξη της αραχνοειδούς, στήριξη αυτής και συνήθως κεντρική μυελοτομή. Ακολουθεί εξαίρεση του όγκου με τη χρήση μικροχειρουργικών τεχνικών και CUSA (Cavitron UltraSonic Aspirator), μιας συσκευής, η οποία θρυμματίζει τον όγκο με τη βοήθεια υπερήχων, σεβόμενη το νευρικό παρέγχυμα. 

Γίνεται εναλλαγή κεντρικής αποσυμπίεσης και περιφερικής παρασκευής των ορίων του όγκου όπου αυτό είναι δυνατόν. Όταν υπάρχουν σαφή όρια είναι σκόπιμη η προσπάθεια για ολική εξαίρεση. Σε διηθητικούς όγκους κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν και δεν είναι σκόπιμο.

Ο νευροχειρουργός Dr. Δημήτριος Ζευγαρίδης βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας δώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τους όγκους της σπονδυλικής στήλης. Μάθετε πώς ταξινομούνται οι όγκοι, πότε είναι καλοήθεις και πότε καρκίνος, πώς σχεδιάζεται η θεραπεία τους και ό,τι είναι σημαντικό να γνωρίζετε. Επικοινωνήστε με τον ιατρό μέσω τηλεφώνου και κλείστε ραντεβού στο ιατρείο του.