Πόνος στον αυχένα (αυχεναλγία) - Αυχενικό σύνδρομο

Ο πόνος στον αυχένα ή αυχεναλγία (αυχενικό σύνδρομο) αποτελεί πολύ συνηθισμένο σύμπτωμα. Οι μύες του αυχένα μπορεί να καταπονηθούν από κακή στάση στην καθημερινότητα μας (π.χ. σκυφτή στάση μπροστά στον υπολογιστή στο κινητό ή στο γραφείο) ή στον ύπνο μας (από το μαξιλάρι). Η οστεοαρθρίτιδα είναι, επίσης, πολύ συχνή αιτία πόνου στον αυχένα.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο πόνος στον αυχένα μπορεί να είναι σύμπτωμα πιο σοβαρών παθήσεων. Θα πρέπει κάποιος να αναζητήσει ιατρική βοήθεια εάν ο πόνος στον αυχένα συνοδεύεται από μουδιάσματα, μυρμηγκιάσματα ή αδυναμία στα χέρια. Η επίμονη επέκταση του πόνου με μεγάλη ένταση και στον ώμο, στο σβέρκο και στο άνω άκρο αποτελούν, επίσης, λόγο να επισκεφτεί κάποιος το γιατρό.

Ποια άλλα συμπτώματα μπορεί να συνοδεύουν τον πόνο στον αυχένα;

Σημεία και άλλα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν τον πόνο στον αυχένα μπορεί να περιλαμβάνουν:

Πόνο που χειροτερεύει όταν κρατάμε το κεφάλι ακίνητο σε μια θέση για πολύ ώρα όπως στην οδήγηση ή στην εργασία μπροστά σε υπολογιστή
Μυϊκό σπασμό
Περιορισμό της κινητικότητας του κεφαλιού
Πονοκέφαλο

Επιπλέον, κάποιοι ασθενείς παραπονιούνται για πόνο στον αυχένα και μούδιασμα στο χέρι ή και ζαλάδες. Όλα αυτά τα συμπτώματα μπορεί να ξεκινήσουν απότομα μετά από μια ξαφνική κίνηση, μετά από ένα χτύπημα ή πέσιμο. Είναι, όμως, επίσης δυνατό να ξεκινήσουν αργά και σταδιακά και να επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ποιες μπορεί να είναι οι αιτίες του πόνου στον αυχένα;

Ο αυχένας είναι ευκίνητος και στηρίζει το βάρος του κεφαλιού. Διάφοροι τραυματισμοί και καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε πόνο στον αυχένα (αυχενικό σύνδρομο). Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα εξής:

Μυϊκές θλάσεις, μυϊκή καταπόνηση. Πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή ή στο γραφείο, κακή στάση για πολλή ώρα στο διάβασμα μπορεί να προκαλέσουν μυϊκές κακώσεις και έντονο πόνο στον αυχένα.
Αλλοιώσεις των αρθρώσεων. Όπως και οι υπόλοιπες αρθρώσεις του σώματος παρουσιάζουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις με την πάροδο του χρόνου, έτσι και οι αρθρώσεις του αυχένα παραμορφώνονται με την ηλικία. Η οστεοαρθρίτιδα προκαλεί εκφύλιση του χόνδρου με αποτέλεσμα τη δημιουργία οστεοφύτων. Τα οστεόφυτα αυτά περιορίζουν την κινητικότητα του αυχένα και μπορεί να προκαλέσουν πόνο.
Πίεση νευρικών ριζών. Δισκοκήλες ή τα προαναφερθέντα οστεόφυτα μπορεί να πιέσουν τις εξερχόμενες νευρικές ρίζες και να προκαλέσουν πόνο στον αυχένα.
Τραυματισμοί. Διάφοροι τραυματισμοί όπως σε τροχαία ατυχήματα μπορεί να προκαλέσουν πόνο στον αυχένα. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελούν τα τροχαία ατυχήματα με χτύπημα από πίσω. Στις περιπτώσεις αυτές έχουμε τον τραυματισμό του αυχένα δίκην μαστιγίου (whiplash injury). Η κεφαλή εξαναγκάζεται σε απότομη κίνηση προς τα πίσω και κατόπιν πρός τα εμπρός με αποτέλεσμα τραυματισμό των μαλακών στοιχείων και πολύ συχνά επίμονα συμπτώματα.
Όγκοι της σπονδυλικής στήλης και του νωτιαίου μυελού. Διάφοροι όγκοι της οστέινης σπονδυλικής στήλης (πρωτοπαθείς όγκοι ή δευτεροπαθείς μεταστάσεις) ή ενδοκαναλικοί όγκοι (εξωσκληρίδιοι, ενδοσκληρίδιοι εξωμυελικοί ή ενδοσκληρίδιοι ενδομυελικοί) μπορούν να προκαλέσουν πόνο στον αυχένα.
Διάφορες παθήσεις. Ορισμένες παθήσεις όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η μηνιγγίτιδα μπορούν να προκαλέσουν πόνο στον αυχένα.

Τι περιλαμβάνει η διάγνωση για το αυχενικό σύνδρομο;

Η διάγνωση για το αυχενικό σύνδρομο βασίζεται σε λεπτομερή κλινική εξέταση και εξειδικευμένες απεικονιστικές εξετάσεις, με στόχο την ακριβή ανεύρεση της αιτίας των συμπτωμάτων. Ο ιατρός αξιολογεί το ιστορικό του ασθενούς, την κινητικότητα του αυχένα, τυχόν νευρολογικά ευρήματα όπως μούδιασμα ή αδυναμία, καθώς και την ύπαρξη μυϊκής τάσης ή ευαισθησίας. Εφόσον κριθεί απαραίτητο, προτείνεται η διενέργεια ακτινογραφίας, μαγνητικής ή αξονικής τομογραφία, ενώ σε περιπτώσεις που υπάρχουν ενδείξεις νευρικής πίεσης μπορεί να γίνει ηλεκτρομυογράφημα (EMG). Ανάλογα με την κλινική εικόνα, ενδέχεται να ζητηθούν και αιματολογικές εξετάσεις ή έλεγχος οστικής πυκνότητας.

Ποια είναι η θεραπεία του πόνου στον αυχένα;

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων αυχεναλγίας ελαφριάς έως μέτριας βαρύτητας, θα έχουμε υποχώρηση του πόνου μέσα σε διάστημα 2-3 εβδομάδων. Αυτό συνήθως συμβαίνει με τη λήψη απλών παυσίπονων και χωρίς να είναι αναγκαίο να μεσολαβήσει ο γιατρός, η επίσκεψη στον οποίο θα κριθεί απαραίτητη στην περίπτωση που ο πόνος είναι επίμονος, ώστε να προτείνει την κατάλληλη θεραπεία.

Η λίστα των φαρμάκων, που συνήθως συστήνονται από τον γιατρό για την αντιμετώπιση του πόνου στον αυχένα και τα συνοδά συμπτώματα, περιλαμβάνει:

παρακεταμόλη ή άλλο απλό παυσίπονο
κάποιο μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες σκεύασμα, όπως ιβουπροφαίνη, μελοξικάμη και δικλοφενάκη
μυοχαλαρωτικά φάρμακα, τα οποία λαμβάνονται είτε μόνα τους είτε συνδυαστικά με παυσίπονα (η παρακεταμόλη συνδυάζεται συχνά με την κιτρική ορφεναδρίνη για παράδειγμα)
κάποιο οπιοειδές (τραμαδόλη)

Η αναφορά στα παραπάνω φάρμακα γίνεται καθαρά για λόγους ενημέρωσης, αλλά για τη λήψη τους θα πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας, ο οποίος θα σας προτείνει την κατάλληλη για εσάς φαρμακευτική αγωγή και θα σας μιλήσει για τις ενδεχόμενες παρενέργειες και για ό,τι είναι απαραίτητο να γνωρίζετε!

Συντηρητικές πρακτικές

Στους συντηρητικούς τρόπους για την αντιμετώπιση του πόνου στον αυχένα ανήκουν οι εξής:

Φυσικοθεραπεία: Ο φυσικοθεραπευτής διδάσκει στον ασθενή ποια είναι η σωστή στάση για το σώμα και το κεφάλι. Ο κύκλος των φυσιοθεραπειών περιλαμβάνει ασκήσεις για τη σταθεροποίηση και την ενδυνάμωση των μυών. Μπορεί, επίσης, να περιλαμβάνει χρήση ζέστης, κρύου, ηλεκτρικών ερεθισμάτων και άλλων μεθόδων προκειμένου να απαλυνθεί ο πόνος και να μην εμφανιστεί ξανά.
Έλξη αυχένα: Κατά τη μέθοδο της έλξης του αυχένα, στοχεύουμε στη διάταση της αυχενικής μοίρας χρησιμοποιώντας μικρά βάρη, υπό την καθοδήγηση του φυσιοθεραπευτή ή του γιατρού πάντα.
Διαδερμική ηλεκτρική νευροδιέγερση (TENS): Μέσω της τοποθέτησης μικρών ηλεκτροδίων κοντά στις περιοχές όπου εντοπίζεται ο πόνος και της μεταφοράς μικρών ηλεκτρικών παλμών, μπορεί να επιτευχθεί μείωση της αίσθησης του πόνου στον αυχένα.
Ακινητοποίηση του αυχένα: Η χρήση ενός μαλακού αυχενικού κολάρου μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του πόνου στον αυχένα. Παίρνει την πίεση από τα ανατομικά στοιχεία και προκαλεί ανακούφιση. Πρέπει εδώ να τονιστεί ότι η χρήση του θα πρέπει να φορεθεί μία με δύο εβδομάδες. Η μακροχρόνια χρήση του μπορεί να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα, διότι αδυνατίζουν οι μύες του αυχένα. Συνιστώνται παράλληλα ισομετρικές ασκήσεις του αυχένα.

Επεμβατικές πρακτικές

Ανάλογα με τον ασθενή, ο γιατρός μπορεί να προτείνει μία από τις διαθέσιμες επεμβατικές θεραπείες προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η αυχεναλγία. Στις επεμβατικές πρακτικές ανήκουν οι παρακάτω:

Τοπικές ενέσεις κορτιζόνης: Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει τοπικές ενέσεις κορτιζόνης στις μικρές ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις του αυχένα ή στην περιοχή εξόδου των νεύρων υπό ακτινολογική καθοδήγηση, σε μια προσπάθεια καταπολέμησης της τοπικής φλεγμονής. Μπορεί να συνδυαστούν με τοπικό αναισθητικό φάρμακο.
Χειρουργική θεραπεία: Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί επέμβαση στον αυχένα για την αντιμετώπιση του πόνου. Συνιστάται, κυρίως, στις περιπτώσεις που ο πόνος στον αυχένα συνοδεύεται από νευρολογική σημειολογία (μουδιάσματα, μυρμηγκιάσματα, αδυναμία άνω άκρων, διαταραχή βάδισης κ.λπ.) από πίεση νευρικής ρίζας ή του νωτιαίου μυελού. Μια πολύ συχνή, αποτελεσματική και ασφαλής μέθοδος χειρουργικής αντιμετώπισης είναι η πρόσθια αυχενική μικροδισκεκτομή και σπονδυλοδεσία.

Η χειρουργική θεραπεία, όποιου είδους, δεν συστήνεται συχνά. Υπολογίζεται ότι λιγότερο από το 10% των ασθενών με αυχεναλγία θα υποβληθούν σε χειρουργείο για την αντιμετώπισή της.

Υπάρχουν τρόποι να προλάβει κάποιος την εμφάνιση και εξέλιξη του πόνου στον αυχένα;

Οι περισσότερες περιπτώσεις πόνου στον αυχένα σχετίζονται με κακή στάση σώματος και κεφαλής σε συνδυασμό με εξαρτώμενες από την ηλικία εκφυλιστικές αλλοιώσεις. Για την πρόληψη του πόνου στον αυχένα είναι σημαντική η διατήρηση της θέσης της κεφαλής σε ουδέτερη θέση πάνω από τη σπονδυλική στήλη.

Μερικές απλές αλλαγές στην καθημερινή μας ρουτίνα, όπως αυτές που ακιλουθούν, μπορεί να βοηθήσουν:

Επιδιώξτε καλή στάση σώματος. Σε όρθια ή καθιστή θέση, οι ώμοι θα πρέπει να βρίσκονται στην ίδια ευθεία με τα ισχία μας και τα αυτιά μας σε ευθεία με τους ώμους μας.
Κάντε συχνά διαλείμματα. Όταν δουλεύουμε πολλές ώρες ή ταξιδεύουμε μεγάλες αποστάσεις θα πρέπει να κάνουμε συχνά διαλείμματα, να κινούμαστε και να κάνουμε διατάσεις.
Επιδιώξτε εργονομική θέση εργασίας. Προσαρμογή του τραπεζιού, της καρέκλας και του υπολογιστή ώστε η οθόνη να βρίσκεται στο ύψος των ματιών, τα γόνατα λίγο χαμηλότερα από τα ισχία και οι αγκώνες να ακουμπούν στα πλάγια στηρίγματα της καρέκλας.
Μην κρατάτε το τηλέφωνο μεταξύ αυτιού και ώμου.
Αποφύγετε το κάπνισμα. Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης πόνου στον αυχένα.
Αποφύγετε να κρατάτε βαριές τσάντες στον ώμο. το βάρος μπορεί να τραυματίσει τον αυχένα και να προκαλέσει πόνο.
Επιδιώξτε καλή στάση ύπνου. Το κεφάλι και ο αυχένας πρέπει να ευθυγραμμίζονται με το σώμα.
Ο νευροχειρουργός Dr. Δημήτριος Ζευγαρίδης βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας ενημερώσει πλήρως σχετικά με τον πόνο στον αυχένα (αυχενικό σύνδρομο). Μάθετε τι είναι η αυχεναλγία, ποια συμπτώματα τη συνοδεύουν, πώς γίνεται η διάγνωσή της και ποιες οι επιλογές θεραπείας. Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον ιατρό μέσω τηλεφώνου και κλείστε ραντεβού στο ιατρείο του.