Εξαίρεση όγκων εγκεφάλου με τη χρήση φθορισμού 5-ALA

Η εξαίρεση όγκων εγκεφάλου αποτελεί μια από τις πιο απαιτητικές χειρουργικές επεμβάσεις στη νευροχειρουργική. Ο στόχος κάθε επέμβασης είναι η μέγιστη δυνατή αφαίρεση του όγκου, διατηρώντας ταυτόχρονα τις ζωτικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Η χρήση του φθορισμού 5-ALA (5-αμινολεβουλινικού οξέος) έχει φέρει επανάσταση στη χειρουργική αντιμετώπιση των γλοιωμάτων, επιτρέποντας τη βελτίωση της ορατότητας των παθολογικών ιστών και αυξάνοντας την πιθανότητα πλήρους εκτομής του όγκου.

Τι είναι το 5-ALA και πώς λειτουργεί;

Το 5-ALA είναι ένα προφάρμακο που μεταβολίζεται σε πορφυρίνη, μια ουσία που συσσωρεύεται επιλεκτικά στα καρκινικά κύτταρα. Όταν ο εγκέφαλος φωτίζεται με μπλε φως (400-410 nm) κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, οι όγκοι που έχουν απορροφήσει την ουσία εμφανίζουν κόκκινο-ροζ φθορισμό, ενώ οι υγιείς ιστοί παραμένουν μπλε.

Η τεχνική αυτή επιτρέπει στους νευροχειρουργούς να διαφοροποιούν ευκολότερα τον όγκο από τον φυσιολογικό εγκέφαλο, διευκολύνοντας μια πιο επιθετική και ακριβή εκτομή.

Ποια είναι η τεχνική εξαίρεσης όγκου με χρήση φθορισμού 5-ALA

1. Προετοιμασία ασθενούς

• Ο ασθενής λαμβάνει από το στόμα 5-ALA 3-4 ώρες πριν από την επέμβαση.
• Η δόση είναι συνήθως 20 mg/kg σωματικού βάρους.
• Ο ασθενής ενημερώνεται για πιθανή φωτοευαισθησία μετά τη χορήγηση της ουσίας.

• Η επέμβαση ξεκινά υπό μικροσκοπική καθοδήγηση.
• Χρησιμοποιείται ειδική φθορίζουσα πηγή φωτός που επιτρέπει την προβολή του όγκου με έντονο ροζ ή κόκκινο χρώμα.
• Ο χειρουργός προχωρά στην αφαίρεση του όγκου, προσέχοντας να διατηρήσει ανέπαφες τις λειτουργικές περιοχές του εγκεφάλου.
• Χρησιμοποιούνται τεχνικές όπως νευροπαρακολούθηση και διεγχειρητική χαρτογράφηση για την προστασία κρίσιμων περιοχών.

3. Τελικός έλεγχος και σύγκλειση

• Μετά την αφαίρεση του όγκου, γίνεται επανέλεγχος υπό φθορισμό για τυχόν υπολείμματα.
• Αν εντοπιστούν υπολειπόμενοι φθορίζοντες ιστοί, αφαιρούνται προσεκτικά.
• Μετά από προσεκτική αιμόσταση γίνεται συρραφή της μήνιγγας, επανατοποθέτηση του οστικού κρημνού και χειρουργική σύγκλειση των μυών και του δέρματος.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της τεχνικής με 5-ALA;

1. Αυξημένη πιθανότητα πλήρους αφαίρεσης του όγκου
   Μελέτες έχουν δείξει ότι το 5-ALA αυξάνει σημαντικά το ποσοστό πλήρους εκτομής του όγκου σε σχέση με τις συμβατικές τεχνικές.
2. Βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών
   Η πλήρης εκτομή των γλοιωμάτων σχετίζεται με καλύτερη πρόγνωση και αυξημένο προσδόκιμο ζωής.
3. Μειωμένος κίνδυνος υποτροπής
   Η αφαίρεση μεγαλύτερου ποσοστού όγκου μειώνει την πιθανότητα υποτροπής και την ανάγκη επανεπέμβασης.
4. Μικρότερη βλάβη σε υγιείς ιστούς
   Ο φθορισμός βοηθά τον χειρουργό να διαχωρίσει καλύτερα τον όγκο από τον φυσιολογικό εγκέφαλο, μειώνοντας τον κίνδυνο νευρολογικών βλαβών.
5. Δυνατότητα ενσωμάτωσης με άλλες τεχνικές
   Μπορεί να συνδυαστεί με διεγχειρητική μαγνητική τομογραφία (iMRI) και νευροπαρακολούθηση για ακόμα καλύτερη ακρίβεια.

Ποιες είναι οι ενδείξεις για τη χρήση του 5-ALA;

Η τεχνική του φθορισμού 5-ALA χρησιμοποιείται κυρίως για την αφαίρεση:

• Υψηλόβαθμων γλοιωμάτων (Grade III & IV), όπως το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα (GBM).
• Πρωτοπαθών εγκεφαλικών όγκων που έχουν διηθητικό χαρακτήρα.
• Επαναλαμβανόμενων γλοιωμάτων, όπου απαιτείται δεύτερη χειρουργική επέμβαση.
• Περιπτώσεων όπου η πλήρης εκτομή έχει σημαντική κλινική σημασία, όπως σε όγκους εγκεφαλικών ημισφαιρίων κοντά σε λειτουργικά κρίσιμες περιοχές.

Ποιες είναι οι αντενδείξεις και οι περιορισμοί για τη χρήση του 5-ALA;

Παρόλο που το 5-ALA έχει σημαντικά πλεονεκτήματα, υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις όπου η χρήση του δεν ενδείκνυται:

1. Αντενδείξεις

• Αλλεργία στο 5-ALA ή στις πορφυρίνες.
• Βαριά ηπατική ή νεφρική ανεπάρκεια, λόγω μειωμένης ικανότητας μεταβολισμού και αποβολής της ουσίας.
• Εγκυμοσύνη και θηλασμός, καθώς δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για την ασφάλεια.

2. Περιορισμοί της Μεθόδου

• Δεν είναι αποτελεσματικό σε όλους τους όγκους: Το 5-ALA είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στα γλοιώματα, αλλά δεν έχει το ίδιο επίπεδο αποτελεσματικότητας σε άλλους τύπους όγκων.
• Φωτοευαισθησία: Οι ασθενείς πρέπει να αποφεύγουν την έκθεση στο ηλιακό φως για 24-48 ώρες μετά τη χορήγηση του 5-ALA.
• Κόστος και Διαθεσιμότητα: Η χρήση της μεθόδου μπορεί να είναι περιορισμένη λόγω του κόστους του φαρμάκου και της ανάγκης για εξειδικευμένο εξοπλισμό. 

Η χρήση του φθορισμού 5-ALA στην εξαίρεση εγκεφαλικών όγκων έχει αλλάξει τα δεδομένα στη νευροχειρουργική. Βελτιώνει τη δυνατότητα πλήρους εκτομής, μειώνει τον κίνδυνο υποτροπής και συμβάλλει στη βελτίωση της επιβίωσης των ασθενών με γλοιώματα.

Παρά τους περιορισμούς της, η τεχνική αυτή αποτελεί πλέον πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των νευροχειρουργών, προσφέροντας μεγαλύτερη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα στις επεμβάσεις εγκεφάλου. Καθώς η έρευνα προχωρά, αναμένεται να επεκταθεί η χρήση της και σε άλλους τύπους όγκων, βελτιώνοντας ακόμα περισσότερο την πρόγνωση των ασθενών με εγκεφαλικές νεοπλασίες.

Ο νευροχειρουργός Dr. Δημήτριος Ζευγαρίδης βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας ενημερώσει πλήρως σχετικά με τις ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές στη νευροχειρουργική όπως η χρήση φθορισμού 5-ALA και το κόστος τουςς. Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον γιατρό τηλεφωνικά και κλείστε ραντεβού στο ιατρείο του.